Economische berichten

Potentieel en obstakels voor de omslag naar de circulaire economie

De groeiende wereldbevolking in combinatie met een toenemende materiële welvaart in grote delen van de wereld legt een steeds grotere druk op onze planeet. Het probleem is sterk gerelateerd aan het gangbare ‘lineaire model’, waarbij gebruikte producten die geen economisch nut meer hebben, of overblijfselen ervan, vaak probleem- en kosteloos op het milieu worden afgewenteld. Dat zorgt ervoor dat uitputting en verspilling van natuurlijke hulpbronnen alsook afvalproductie en milieuvervuiling vandaag op grote schaal voorkomen.

De voorbije jaren kreeg de discussie rond duurzaamheid een nieuwe wending door de ‘circulaire economie’. In dit model worden producten en grondstoffen maximaal hergebruikt en waardevernietiging tot een minimum beperkt. In de praktijk komt dat neer op het zoveel mogelijk sluiten van biologische en technische kringlopen in economische processen. De circulaire benadering focust ook erg op het leveren van diensten in plaats van producten (de ‘prestatie-economie’) en op het optimaal gebruik van producten door uitwisseling tussen gebruikers (de ‘deeleconomie’).

 

In de literatuur wordt gewezen op een belangrijk economisch potentieel van de circulaire aanpak. Die biedt ondernemingen kansen om kosten te besparen, minder afhankelijk te zijn van grondstoffeninvoer uit veelal onstabiele landen, zich te onderscheiden met een nieuwe waardepropositie, enzovoort. Desondanks zal de omschakeling niet van een leien dak lopen. Intussen wint de circulaire economie al serieus aan belang, zeker ook in Vlaanderen, maar blijft de lineaire economie wel veruit het dominante model. Dat komt doordat nog veel (juridische, operationele, sociale,…) obstakels een snelle en grondige transitie in de weg staan.

Berekeningen van het economisch potentieel zijn bovendien met veel onzekerheid omgeven. Naast winnaars zijn er ook verliezers. Bijgevolg is de finale impact van de transitie naar een circulaire economie op het bruto binnenlands product (bbp) onduidelijk. Mogelijk zorgt het vaker herstellen, hergebruiken en delen van producten ervoor dat er minder van worden geproduceerd. Daar staan wel meer gebruiks-, onderhouds- en reparatiediensten tegenover. Het bbp is evenwel geen voldoende maatstaf om de baten van de circulaire economie te meten. Daarvoor is er nood aan een breder welzijnsbegrip met aandacht voor indicatoren inzake hulpbronnenefficiëntie en milieuduurzaamheid. Ook moet het nut ontleend aan het gebruik van goederen meer centraal komen te staan in de meting en niet louter de productie van nieuwe spullen.

De volledige studie vindt u in bijlage.

Over KBC Group

Bij twijfel of discussie over de inhoud van deze persberichten geldt de versie gepubliceerd op www.kbc.com/nl/persberichten als enige referentietekst.

KBC Group
Havenlaan 2
B - 1080 Brussels
Belgium